Samozapłon to sytuacja, w której bez dodatkowego źródła ognia dochodzi do zapłonu i w konsekwencji często rozprzestrzenia się pożar lub powstaje wybuch. Podatne na samozapłon są substancje o wysokiej klasie palności oraz substancje o szczególnych właściwościach utleniających, np. automaty/ generatory tlenu do awaryjnego oddychania w samolocie. Poznaj mechanizm tej reakcji oraz dowiedz się, jak jej zapobiegać.
Mechanizm samozapłonu na przykładach
Znane z doniesień medialnych są samozapłony niektórych telefonów komórkowych, głównie z powodu przegrzania baterii. Z uwagi na swój skład, baterie są niebezpieczne pod względem pożarowym. Dlatego magazynowanie akumulatorów powinno odbywać się ze szczególną ostrożnością, a uznanie ich za substancje niebezpieczne, jest jak najbardziej na miejscu.
Niejednokrotnie powstawały katastrofy, których przyczyną było nieprawidłowe składowanie materiałów. Jedną z najbardziej nietypowych i doniosłych jest tragedia lotu ValuJet 592. Za przyczynę katastrofy i śmierci 110 osób była aktywacja chemicznych generatorów tlenu. Były one nieprawidłowo zabezpieczone na czas lotu, oraz wypełnione substancją generującą tlen. Do powstania zapłonu konieczne jest: tlen, źródło zapłonu oraz materiał palny. Same generatory tlenu dostarczyły tlen oraz wysoką temperaturę (wytwarzaną podczas procesu chemicznego zachodzącego w uruchomionym generatorze). W ich otoczeniu znajdował się ładunek łatwopalny, np. opony wypełnione powietrzem zamiast azotem, baterie.
Zapobieganie samozapłonowi
Skuteczne zapobieganie samozapłonowi opiera się przede wszystkim na analizie. Ocena zagrożenia wybuchem, sporządzona przez specjalistę w zakresie ochrony pożarowej, może okazać się niezbędna. W ocenie szacuje się jakie jest prawdopodobieństwo wybuchu w związku z magazynowaniem lub użytkowaniem materiałów, substancji palnych. Np. ładowanie akumulatorów wytwarza wodór, niekontrolowany zapłon może spowodować wybuch. Istnieją również inne sposoby analizy, np. audyt firmy zewnętrznej, specjalizującej się w bezpieczeństwie i magazynowaniu. Pozwoli on zidentyfikować ryzyko.
Poza samym audytem, oceną, ważne jest rozważenie potraktowania składowanych materiałów jako substancji niebezpiecznych. Wtedy powinniśmy opracować instrukcje bezpiecznego składowania w magazynie.
Bardziej od samej oceny kluczowe jest zabezpieczenie. Po odpowiedniej analizie można dobrać właściwe środki. Jakie? Przede wszystkim należyte składowanie, w odpowiednich przestrzeniach. Pomocne mogą okazać się szafy ognioodporne. Chronią one nie tylko przed pożarem, ale też przed dostępem osób niepożądanych do przedmiotów mogących zapłonąć. Magazyny izolowane ognioodporne, zwłaszcza ulokowane w bezpiecznej odległości od reszty przedsiębiorstwa, nadają się doskonale do składowania materiałów mogących dokonać samozapłonu.
Często producent wskazuje dodatkowe środki ostrożności. Warto zapoznać się z treścią dostarczonych przez niego dokumentów.
Skutki ignorowania problemu
Często pracownicy i pracodawcy nie są świadomi jakie ryzyko stanowi możliwość samozapłonu. W codziennej pracy specjalistów bhp można zaobserwować, że pracownicy tłumaczą się „to tylko na chwilę” albo „liczy się produkcja”. Otóż nie. Właśnie kilka chwil jest potrzebnych do samozapłonu. Pozostawienie w sposób niebezpieczny materiałów „tylko na weekend” może spowodować, że nie wróci się już po weekendzie do przedsiębiorstwa, bo jego już nie będzie. Poruszanie zagadnienia samozapłonu na szkoleniach, uświadamianie pracowników, badanie zawartości magazynów w firmie. To są te czynności jakie mogą uchronić przedsiębiorstwo przed spaleniem.
Zastosowanie rozwiązań proponowanych na rynku, zawsze jest opłacalne, jeśli przekalkuluje się bezpieczeństwo ludzi i części składowych przedsiębiorstwa.
Przepisy prawne
Prawo nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Przepisy przeciwpożarowe stanowią, że jeśli mamy do czynienia z substancją łatwopalną to należy przeprowadzić ocenę zagrożenia wybuchem. Taka ocena musi być sporządzona przez kompetentną osobę. Dokumentem wtórnym jest dokument zabezpieczenia przed wybuchem, określający wymogi bezpieczeństwa.
Często zdarza się, że tematem samozapłonu zainteresuje się ubezpieczyciel. W takim wypadku najczęściej zleca audyt, pod względem bezpieczeństwa pożarowego. Dzięki temu przedsiębiorstwo ma zapewnioną dodatkową opinię na temat ochrony pożarowej.
Poznaj ofertę naszych szaf ognioodpornych - kliknij TUTAJ.
